Bir Algoritma Masalı Ders Notu

Merhaba Arkadaşlar, Bir Algoritma Masalı Ders Notu Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi 5. Sınıf yeni müfredatında bulunan Bir Algoritma Masalı konusu için hazırlanmıştır. Etkinlik ile;

• 5.5.1.12. Algoritma kavramını açıklar.

kazanımları verilmeye çalışılmıştır.

Aşağıda örnek bir masal anlatılmıştır. Lütfen dikkatlice okuyalım. Daha sonra Algoritma üzerinde konuşalım.

---

AĞUSTOS BÖCEĞİ İLE KARINCA BİR ALGORİTMA MASALI

Bir yaz günü ağustos böceği tahıl toplayan bir karıncaya rastladı. Sapından düşmüş bir tahıl tanesini hareket ettirmek için uğraşıp didinen karıncayı izlemeye başladı. Bir süre sonra ağustos böceği karıncaya seslendi:

Hey, küçük sen ne yapıyorsun?

“Kış için tahıl topluyorum.” dedi karınca bitkin bir sesle. Bütün gün çok çalışmış ve oldukça yorulmuştu. “Ama daha yazın ortasındayız.” dedi Ağustos Böceği, “Kışın gelmesine daha aylar var ve ortalık yiyecek dolu. Neden gününü bu şekilde harcıyorsun ki?”

Karınca bir dakika durup düşündü ve sonra yanıt verdi. “Bu bizim kullandığımız algoritma yüzünden.”

“Algoritma?” diye sordu ağustos böceği.

“Bir işi başarmak için takip edilen adımlar ya da yönergeler.” diye açıkladı karınca. “Mesela bir mobilyacı sandalye üretmek istediğinde ölçmeyi, kesmeyi, zımparalamayı ve çakmayı içeren bir algoritma kullanır.”

“Senin algoritman neyi çözüyor?” diye sordu ağustos böceği. “Acaba, yazın çoook fazla zamanın olması problemini mi çözüyor?” dedi kendi esprisine gülerek.

“Algoritma tüm karınca kolonimizi bütün yıl boyunca sağlıklı tutmamıza yarıyor. Her gün yapmamız gereken belirli işler var. Yazın sabahları yiyecekleri toplarız, öğleden sonra tünel kazarız ve akşamları da uyuruz. Çok fazla iş gibi görünebilir ama bu bizim soğuk kış aylarında yeterli yiyeceğe sahip olmamızı garantiliyor.”

“Bu basit bir algoritma gibi görünüyor.” dedi ağustos böceği.

“Algoritmalar basit ya da karmaşık olabilirler.” diye açıkladı karınca. Bazen algoritmalar ancak başka algoritmalarla çözülebilecek adımlar bile içerebilirler. “Örneğin, ben yiyecek toplarken, özel bir yiyecek toplama algoritması kullanıyorum. Bu algoritmanın 5 adımı var. 1) tarlaya yürü, 2) üzerinde taneleri olan bir başak sapı bul, 3) tanesini başağın sapından ayır, 4) tahıl tanesini karınca yuvasının tepesine taşı, 5) taneyi depolama tüneline yerleştir. Ve ben bir sürü tahıl tanesi toplayabilmek için her seferinde bu 5 adımı tekrarlıyorum.”

“Ama bu çok sıkıcı.” dedi ağustos böceği. “Ben algoritma kullanmıyorum. Ben canım ne zaman ne isterse onu yapıyorum. Aslında tamamen özgürüm. Mesela şimdi başak sapının tepesine tırmanacağım ve biraz şarkı söyleyeceğim, bahse girerim senin algoritman bunu yapmana izin vermez.”

Karınca omuzunu salladı. Algoritması belliydi ve sonraki adımının ne olması gerektiğini biliyordu. Bu algoritma kendi kolonisi için yüzlerce yıldır işe yarıyordu. Bu yüzden ağustos böceği oradan oraya zıplayıp şarkı söylerken karınca önündeki işe geri döndü.

6 ay sonra, çok sert bir kış geldi. Ağustos böceği üzerinde hiçbir şey kalmamış buğday tarlasında dolaşıp duruyordu. Tek bir buğday tanesi bile yoktu.

Tam o sırada karınca kendi kolonisinin tünellerinde, sıcak ve güven içindeydi. Bu sefer kış algoritmasını uyguluyordu, buna göre tüneller kazıyor, yemek yiyor ve dinleniyordu. Kış algoritmasını yaz algoritmasına göre daha çok seviyordu. Doğu tünellerinden birinde çalışırken bir an durdu ve ağustos böceğini düşündü. Acaba o hâla günlerini başak tarlasında şarkı söyleyerek mi geçiriyordu yoksa iyi bir algoritmanın değerini öğrenebilmiş miydi?

Bu hikaye 5. Sınıf Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi kılavuz kitabından alınmış oraya ise www.computationaltales.blogspot.com sitesinden yararlanılarak türkçeleştirilmiş ve aktarılmıştır.

---

ALGORİTMA NEDİR?

Bu hikâye muhtemelen daha önce duyduğunuz bir hikâyenin biraz değiştirilmiş bir versiyonuydu. Hikâyede daha önce duymadığınız farklı bir kelime dikkatinizi çekti mi?

Evet Algoritma cevabını duyar gibiyim. Hikâyede geçen “Algoritma” kelimesi ile ne kastediliyor olabilir? Bunun üzerinde biraz düşünelim.

Algoritma; belirli bir problemi çözmek veya bir amaca ulaşmak için tasarlanan tasarlanan yoldur. Algoritma tasarımı yapmak ise bir problemi çözmek için plan yapmaktır. Algoritmayı bir örnekle açıklayalım.

Örneğin; Gece uyandınız ve karnınız çok aç. Bu bir problemdir. Ne yaparsınız bir düşünün.

Buzdolabına yürü.
Buzdolabının kapağını aç.
Terayağını bul.
Reçeli bul.
Ekmeği bul.
Terayağını ekmeğe sür.
Reçeli terayağının üzerine sür.
Reçelli ekmeği midene indir.

Bu plan sizin probleminizi çözdü ve harika bir algoritma tasarımı oldu. Bir algoritma oluşturmak veya bir algoritma tasarımı yapmak için, günlük hayatta çoğu zaman farkında bile olmadan yaptığımız etkinlikleri küçük parçalara bölmemiz gerekir.

Unutmayalım Basit ve kısa adımlara böldüğümüz işi karşı tarafa anlatmak/iletmek, her zaman daha kolaydır.

İşte bizde programlama yaparken bilgisayara hayalimizdeki şeyleri yapması için doğru bir şekilde anlatmalıyız. Yoksa bizi anlamayacak ve hayallerimizdeki programları yazamayacağız. Algoritma bu yüzden çok önemlidir.

Algoritmanın ne olduğunu anladıysak artık pratik yapalım.

ÖRNEK ALGORİTMA ETKİNLİĞİ

Aşağıda Bal Arısı, Çoban Köpeği ve Leyleklerin küçük bir algoritması verilmiştir. Doğru gruplara yerleştirmeye çalışınız.

---

ALGORİTMA GÖREVİ

Aşağıya bazı hayvan resimleri ekliyorum. Bu hayvanların günlük yaşamlarını düşünerek devamlı yaptığı işlemleri algoritma haline getirerek bizimle paylaşabilirsiniz. Güzel örnekler gelirse seneye etkileşimli materyal haline getirmeye çalışırım. Ders esnasında üzerinde konuşabilirsiniz. Cevaplarınızı yorum olarak göndermeyi unutmayın.

Örnek: Arı seçtiğimizi düşünelim ve algoritmasını yazalım. 1-Çiçek Ara 2-Bulduğun çiçeklerden polen topla 3-Polenleri kovana getir 4-Bal Yap

Bir Algoritma Masalı Ders Notu Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi 5. Sınıf öğrencilerimiz için hazırlanan 5. Sınıf – Hafta 6 – Bir Algoritma Masalı ünitesinin bir parçasıdır. Ünitenin diğer parçalarına link üzerinden ulaşabilirsiniz.

Not: Bir Algoritma Masalı Ders Notu Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi 5. Sınıf Kılavuz kitaptan alınmıştır.

Faydalı olması dileğiyle…