Asitli İçeceklerin Diş Sağlığına Etkisi Nasıldır?

Asitli İçeceklerin Diş Sağlığına Etkisi Nasıldır? Tübitak 4006 Bilim Fuarı Projesi 2018-2019 Eğitim Öğretim yılında hazırladığımız bir Tübitak 4006 Araştırma Projesidir.

Okulumuzda yaptığımız projeler baya bir ilgi çekti mesajlara yetişemez oldum. İlginizden dolayı teşekkür ediyoruz.

Projelerle ilgili en çok sorulan soruları buradan paylaşarak soruları bir nebze hafifletmeyi düşünüyorum. Lafı fazla uzatmadan istediklerinizi vermeye başlayalım.

ASİTLİ İÇECEKLERİN DİŞ SAĞLIĞINA ETKİSİ NASILDIR? TÜBİTAK 4006 PROJESİ

İlgili proje okulumuz öğrencilerinden Kerem KÜTÜK tarafından düşünülmüş olup ben sadece rehberlik yaptım. Bu sene TÜBİTAK tarafından istenen bilgilere göre başvuru formumuzu hazırladık.

Projeyi ilk kez yaptığımız için eksiklikler olabilir. Tespit ettikleriniz olursa bizimle paylaşırsanız mutlu oluruz.

---

PROJE BAŞVURU BİLGİLERİ

Proje Adı: Asitli İçeceklerin Diş Sağlığına Etkisi Nasıldır?
Proje Türü: Araştırma
Proje Alanı: Fen Bilimleri

PROJE AMACI

• Dişlerimizi düzenli bir şekilde fırçalamamız gerekmektedir. Asitli içecekler her yaşta, özellikle de ergenlik döneminde dişlere önemli oranda zarar verdiğini göstermek,
• Asitlerin diş sağlığına olan etkisini gözlemlemek ve diş fırçalamanın önemine dikkat çekmek,
• Asitli içecekler tüketmek yerine alternatif olarak tüketebileceğimiz içecekler hakkında bilgilendirici çalışmalar yapmak,
• Asitli içecekler içildikten hemen sonra ağızdaki asitlik olabildiğince çabuk nötralize edilmelidir. Bunun en iyi yolu dişlerimizi fırçalamaktır. Diş fırçalamanın öneminin insanlar tarafından anlaşılmasını sağlayarak, doğru diş fırçalamanın nasıl olacağı hakkında bilgilendirici çalışmalar yapmak.
• En önemli amacımız asitli içeceklerin diş minesi üzerinde sandığımızdan daha büyük bir hasara neden olduğunu öğrencilere anlatarak önlem alabilmelerine olana sağlamaktır.
• Ağız sağlığının önemini bilen bireyler yetişmesine katkıda bulunmak.

PROJE ÖZETİ

Bu projede “Asitli içecekler diş sağlığına zarar verir” hipotezi araştırılacaktır.

Günlük hayatta yiyecekler, meyve suları ve içeceklerle birlikte tükettiğimiz asit miktarı diş minemiz üzerinde birikerek zamanla ciddi bir tahribat oluşturmaktadır.

Yumurta ve asitlerle hazırladığımız düzeneklerle asitli içeceklerin dişlerimizde oluşturduğu tahribata dikkat çekmeyi amaçladık. Öğrencilerimizin ve ziyaretçilerimizin günlük hayatlarında diş fırçalamanın önemini anlamalarını hedefledik.

Öğrenciler ilk olarak asitli içecekler hakkında bilgi toplayıp literatür taraması yapacaktır. Asitlerin doğal olarak ya da yapay yollarla üretildiği öğrencilerin araştırmaları sonucunda ortaya çıkarılacaktır. Ve öğrenciler tarafından not alınacaktır. Ph dereceleri farklı 10 asit kabı oluşturacağız. Bu asitler karbonik asit, sitrik asit, formik asit, nar suyu, asit, tartarik asit, , asetik asit, domates suyu, ve portakal suyu, malik asit. Kapların içerisine 1 adet yumurta konacaktır. Sonuç olarak asitlerin diş sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri gözlemlenecektir.

Deneyimizin sonucunu bilimsen bilgiler ile karşılaştıracağız. Beklediğimiz deney sonucu asitli içeceklerin yumurtalara verdikleri zararın, yumurta kabuğunda tahribatlara, tortu oluşumuna ve renk değişimlerine neden olduğu görmektir.

Fuar esnasında hazırlayacağımız poster ile deney sonuçlarını paylaşmayı düşünmekteyiz. Takıldığımız yerlerde okulumuz Fen Bilimleri öğretmenlerinden destek alacağız.

PROJE YÖNTEMİ

1.Alt Proje Konusunu Belirleme: İçeceklerin ve meyve sularının içerisinde sandığımızdan daha fazla asit vardır. Bu asitler zaman içerisinde dişlerimiz üzerinde birikerek tamir edilmesi çok zor olan hasarlara neden olmaktadır.  Acaba içeceklerde bulunan asit dişlerimize ne tür bir hasar vermektedir? Projemizde bu soruya yanıt aradık.

2.Araştırma Yapma: İnternet üzerinden meyve suları içerisindeki asit miktarları araştırılacak. Kuracağımız deney düzeneğine Ph dereceleri farklı 10 asit kabı oluşturacağız.

3.Hipotez Kurma: Bu projede benim hipotezim “Asitli içecekler diş sağlığına zarar verir” Şeklinde belirlenmiştir.

4.Deney ve Gözlem Zamanı

• Bağımsız Değişken: pH değerleri farklı olan 10 adet farklı türde meyve suyu.
• Bağımlı Değişken: Yumurta kabukları üzerinde oluşan değişim.
• Kontrol Edilen Değişken: 10 adet kavanoz ve içlerinde yer alan birer adet yumurta

Kaplarda yer alan asitlerin PH degerleri kapların üzerine yazılacak ve kapların içerisine 1 adet yumurta konacaktır. Yumurtalardaki değişimler günlük olarak bir tablo ile kayıt altına alınacaktır.

5.Veri Toplama, Değerlendirme ve Sonuç

ASİDİN ADI —-> YUMURTA KABUĞUNDAKİ DEĞİŞİM

• Tartarik Asit —-> Yumurta Üzerinde Kabarcıklar Birikecek
• Formik Asit —-> Yumurta Kabuğunun Dış Kısmında Kabarcıklar Birikecek
• Sitrik Asit  —-> Yumurta Kabuğu Aşınacak Ve Patlayacak
• Malik Asit —-> Yumurta Kabuğu Üzerinde Aşınma Olacak Ve Kabarcıklar Birikecek
• Fosforik Asit —-> Yumurta Kabuğunda Renk Değişimi Oldu Ve Mor Renk Gözlemlenecek
• Karbonik Asit —-> Yumurta Kabuğu Üzerinde Co2 Gazı Birikecek
• Asetik Asit —-> Yumurta Kabuğunda Yumuşama Ve Aşınma Gözlemlendi-Renk Değişimi Olacak
• Nar Suyu —-> Yumurta Kabuğunda Renk Değişimi Ve Kararma Gözlemlenecek
• Portakal Suyu —-> Yumurta Kabuğunun Dış Kısmında Aşınma Gözlemlenecek
• Folik Asit —-> Yumurta Kabuğunda Kabarcıklar Birikecek

Asitli içecekler içildikten Sonra Yapılması Gerekenler

Asitli içecekler içildikten hemen sonra ağızdaki asitlik olabildiğince çabuk nötralize edilmelidir. Bunun en iyi yolu ise dişlerimizi düzenli olarak fırçalamaktır.  Evinizde su, süt ve doğal meyve suyu gibi daha az şeker ve asit içeren meşrubatlar bulundurun.

6.Alt Proje Posteri Hazırlama: Deneyin aşamalarını resim olarak son hallerini ise canlı olarak ziyaretçilerimize göstereceğiz.

Proje Danışmanı: Özgür ŞEREMET
Proje Öğrencisi: Kerem KÜTÜK

---

Yukarıda TÜBİTAK sistemine başvuru yapabilmeniz için gerekli olan Amaç, Özet ve Yöntem verilmiştir. Projemiz Tübitak Anketsiz Araştırma Projeleri kapsamında değerlendirilebilir. Sisteme girdiğimiz bu verilerle projelerimiz onaylandı. “ Sizde eğer kullanacaksanız proje başlığı ve içeriğinde değişiklikler yaparsanız minnettar oluruz.

Şimdi projemizi yapım aşamalarına geçelim.

---

PROJE YAPILIŞI

Evet arkadaşlar projemiz TÜBİTAK tarafından onaylandı ve proje yapımına başladık. Bunun için önce projemiz onaylandıktan sonra yukarıda da belirlediğimiz sıvılar içerisine yumurtaları koyarak beklettik ve gelişimlerini inceledik. Elde ettiğimiz verilere göre posterimizi ve hazırladık projemizi sonuçlandırdık.

Yumurtalarımız çok kötü koktuğundan ve içeceklerin kötü koku yaymasından saklamadık fuardan 2 gün önce düzeneğimizi tekrar oluşturarak fuar sırasında sunumumuzu yaptık.

Proje yapmak için öncelikle kullanacağımız sıvıları belirleyelim. Bu sıvılar aşağıya tablo halinde eklenmiştir.

Yukarıdaki tabloyu Rasim Öğretmenimiz hazırlayarak göndermiştir. Kendisine teşekkür ederiz. Fuar sırasında bu tablonun da renkli çıktısını alarak sunum yaptık.

Bu sıvıları kavanozlar içerisine koyduk ve içerisine 1 adet yumurta bıraktık. Bazılarında 1 saat içinde bazılarında ise 24 saat içerisinde etkiler dışarıdan gözlemlenebilir hale geldi. Gözlemlerimiz;

• Limon Suyu (Sitrik Asit) =>Yumurta kabuğu zayıf noktasından aşındı ve delindi.
• Kola (Fosforik Asit) => Yumurta kabuğuna işlemiş renk değişimi gözlemlendi.
• Elma Suyu (Malik Asit) => Yumurta kabuğu üzerinde renk değişimi oldu ve kabarcıklar gözlemlendi.
• Sirke (Asetik Asit) => Yumurta kabuğundaki kalsiyumun eridiği ve sadece içerideki ince zararın kaldığı gözlemlendi.
• Portakal Suyu (Sitrik Asit) =>Yumurta kabuğunda tortu oluştuğu gözlemlendi.
• Maden Suyu (Karbonik Asit) => Yumurta kabuğu üzerinde Co2 gazı birikti.
• Üzüm Suyu (Tartarik Asit) => Yumurta kabuğunda tortu oluştuğu gözlemlendi.
• Domates Suyu (Folik Asit)=> Yumurtada herhangi bir değişim gözlemlenmedi. Sadece kabuğunda kabarcıklar gözlemlendi.
• Çay (Asit) => Yumurta kabuğunda tortu oluştuğu gözlemlendi.
• Süt (Laktik Asit) => Sütün mayalandığı ancak yumurtaya herhangi bir zarar vermediği gözlemlendi.

Evet sonuçlarımız yukarıdaki gibi çıkmıştır bu sonuçlara göre fuar ziyaretçilerimize ve projemizi merak eden herkese önerimiz “Asitli içecekler mine tabakasını yumuşatıyor ve içerdikleri aşırı miktarda şeker nedeniyle ağız içinde çürük oluşumu için en uygun şartları sağlıyor. Bu nedenle asitli içecekler yerine asitsiz ve şeker ilavesiz meyve suları veya süt benzeri doğal içecekler tercih edilmeli.” şeklinde olmuştur.

---

PROJE POSTERİ

Projemizi sunarken kullanabilmek için poster hazırlayacağız. Bu posteri hazırlarken öğrencilerimiz kendi seviyelerinde hazırlayabilsinler üzerinde değişiklik istediklerinde kolayca yapabilsinler diye PowerPoint programında bir şablon hazırladık. Şablonu buraya ekliyorum proje öğrencileri indirerek ilgili alanları doldurup renklerde düzenlemeler yaptıktan sonra çıkarılması için bana teslim edeceksiniz. Okul dışı faydalanmak isteyen arkadaşlarda dilerse indirip kullanabilir.

Not: Şablon Dosyası ppt uzantılı olup PowerPoint programıyla açılabilir. Ayrıca büyüklük 100cm x 70cm olacak şekilde dizayn edilmiştir. 25cm x 70cm iki kenar orta kısım ise 50cm x 70cm olarak düşünülmüştür. Farklı boyutlarda poster çıkarmak isteyen kişilerin önce boyutu değiştirip sonra değişiklik yapmaları faydalı olacaktır.

Poster Şablonunu aşağıdaki resme tıklayarak bilgisayarınıza indirebilirsiniz.

---

PROJE RESİMLERİ

---

Projeler başka arkadaşlara fikir vermek için paylaşılmıştır. 

Tübitak 4006 Bilim Fuarına Başvurudan başlayıp Proje sonuçlarını girmeye kadar tüm adımların anlatıldığı ve kullanabileceğin hazır örnek Tübitak 4006 Bilim Fuarı Projelerinin verildiği Tübitak 4006 Bilim Fuarı: Başvuru – Örnek Projeler sayfasını ziyaret ederek daha çok bilgi edinebilirsiniz.

Projeler için bilgi almak isterseniz herhangi bir soru veya sorunda aşağıya yorum olarak yazarak bana ulaşabilirsiniz. Yorumlar yazılan günün akşamı saat 23:00 da okunarak yanıtlanacaktır.

Acil durumlar için aşağıdaki iletişim adreslerini kullanabilirsiniz.

İNSTAGRAM ÜZERİNDEN İLETİŞİM

Özgür ŞEREMET İnstagram Sayfasına link üzerinden veya aşağıya eklediğim resim üzerinden ulaşabilirsiniz.

Ayrıca İnstagram hesabınız var ise hesabımızı takip ederek gelişmelerden haberdar olabilirsiniz. İnstagram üzerinden attığınız mesajlar gün saat fark etmeksizin en kısa süre içinde yanıtlanacaktır.

Faydalı olması dileğiyle.