Gizli mi Güvenli mi Ders Notu

Merhaba arkadaşlar, Bu sayfada Gizli mi Güvenli mi haftasında geçen önemli bilgilerin yer aldığı Ders Notu bulunmaktadır. Yani ben eskiden öğrencilerime defterlerine not aldırırken bu bilgileri not aldırıyordum.

Sizde bu bilgileri defterinize geçirebilir veya en altta sosyal medya butonlarının sonunda bulunan Yazdır seçeneği ile sayfanın çıktısını alarak saklayabilirsiniz.

Sınavlara çalışırken işinize yarayacaktır. Sınavda çıkma ihtimali yüzde 90 üzerinde olan yerlerin sonuna *** işareti ekleyeceğim. Umarım işinize yarar.

Yeni müfredatta olmayan fakat eski müfredatta önemli gördüğüm yerleri de sayfadan çıkarmadım. O bilgilerden de faydalanabilirsiniz.


GİZLİ Mİ? GÜVENLİ Mİ?

Bilgisayar ve internet güvenliği için bazı önlemler almamız gerekmekte. Eskiden bunları zararlı yazılımlarla birlikte anlatıyorduk. Fakat şimdi daha kısaltıldı konu. Adım adım neler yapabiliriz görelim.

1-Güvenlik duvarı açık olmalıdır.

Güvenlik duvarı(firewall) internet üzerinden sizin bilginiz ve isteğiniz dışında bilgisayarınıza erişilmesini engellemek üzere kullanılan bir yazılım ya da donanımdır. Bilgisayarımızın kapısına oturan bir güvenlik görevlisine benzetilebilir.

Güvenlik duvarı başlangıçta internet bağlantısı da dahil bütün giriş-çıkışı engeller, siz yazılımları kullandıkça size hangi yazılımlara ne kadar erişim hakkı vereceğini sorar.

2-Gerekli şifrelemeler doğru şekilde yapılmalıdır.

Kişisel bilgilerine ulaşılmaması için kişi tarafından belirlenen harf, özel karakter ve sayılardan oluşan parolanın kullanılmasıdır.

Güçlü Şifre

Şifrelerinizde kişisel bilgilerinize yer vermeyin.

Örneğin, adınız, doğum tarihiniz veya kimlik numaranız vs. Örneğin ali1999, 32423526655, 1986 ***

  • Şifrenizde ardışık sayılar, harfler kullanmayın. Örneğin, 123456, 1234, abcd gibi. ***
  • Tahmin edilmesi kolay yan yana bulunan tuşları kullanmayın. Örneğin, qwerty, asdf gibi. ***
  • Şifreniz en az 7 basamaklı olsun. ***
  • Büyük/küçük harf (A,a…Z,z) ,Rakam (0-9), Noktalama (.,; gibi), Özel karakter (-!+ gibi) içeren şifreler kullanın. ***

3-Antivirüs Uygulamaları ile Bilgisayarınızı koruyun.

Bilgi ve Veri Güvenliği2

Antivirüslerin nasıl çalıştığını ve ne işe yaradığını öğrenebilmek için önce zararlı yazılımları bir yakından tanıyalım.

Bu arada hangi antivirüsü kullanmalıyım diye sorular geliyor yeri gelmişken buradan yazabilirim. Ben şahsi olarak Kaspersky Free kullanıyorum. Hem ücretsiz hemde çok kullanışlı. Link üzerinden indirip kullanabilirsiniz.


Virüsler ve Diğer Zararlı Yazılımlar

Virüs, casus yazılımlar (spyware), solucan, adware vb. zararlı yazılımlar (malware), reklam, sanal suçlar, bazen sadece ego tatmini gibi çeşitli çıkarlar için bilgisayarınıza, sisteminize zarar vermek için tasarlanırlar.

Zararlı yazılımlar öyle bir duruma gelmiştir ki artık herhangi bir antivirüs programı kurulu olmayan bilgisayarlar internete bağlandıkları anda virüs kapmaktadır. Hatta oldukça zararlı olan, antivirüs programı görünümünde sahte yazılımlar dahi türemiş bulunuyor.

Çoğu zaman bu zararlı yazılımların hepsine virüs deyip geçiyoruz ama aslında birbirlerinden farklılar ve kimi zaman yazılımın türüne göre özel önlem veya işlem yapmak durumunda kalabiliyoruz.

Virüs Nedir?

Virüs

Virüs, bilgisayarınıza girip dosya ya da verilerinize zarar verir, tahrif eder. Virüsler bilgisayarınızda verileri bozabilir hatta silebilir. Ayrıca kendilerini çoğaltabilirler (gerçek virüsler gibi). Bilgisayar virüsü pek çok zararlı yazılımdan çok daha tehlikelidir çünkü doğrudan dosyalarınıza ve verilerinize zarar verirler.

Virüsler genel olarak imaj, ses, video dosya ekleri ile bilgisayarınıza bulaşırlar. Ayrıca indirdiğiniz programların da içine gizlenmiş olabilirler. Bu yüzden güvenli sitelerden program indirmek bilgisayarınız için riskleri azaltır.

Virüslerin iyi tarafı siz izin vermedikçe virüsler yayılamazlar. Çalıştırdığınız, indirdiğiniz programlara, açtığınız maillere dikkat ederek virüslerden korunabilirsiniz ama insan her zaman dikkatli olamıyor. Bu yüzden bir antivirüs programı (sahte olmayanından) kullanmakta fayda vardır.

Truva atı (Trojan) Nedir?

Gizli mi Güvenli mi Trojen Truva Atı

Truva atı bir virüs değildir. Gerçek bir uygulama gibi gözüken zararlı bir program türüdür. Trojan kendini çoğaltmaz ama virüs kadar yıkıcı olabilir. Truva atı bilgisayarınıza güvenlik açığı oluşturur ki bu da zararlı programların, kişilerin sisteminize girmesi için bir yol açar.

Bu şekilde kullanıcıların kişisel bilgileri çalınabilir. Yani aynı tarihteki Truva savaşındaki olduğu gibi normal bir program zannettiğiniz Truva Atı, sisteminize girer ve Grek askerlerinin ordunun girmesi için kale kapılarını içeriden açması gibi zararlı yazılımların, hackerların sisteminize girmesi için bir güvenlik açığı oluşturur.

Solucan (Worm) Nedir?

Gizli mi Güvenli mi Solucan Worm

Solucanlar yerel sürücüde ya da ağda kendini tekrar tekrar kopyalayan bir programdır. Tek amacı sürekli kendini kopyalamaktır. Herhangi bir dosya ya da veriye zarar vermez ancak sürekli kopyalama yaparak sistemi meşgul eder ve performansı etkiler. Virüslerin aksine bir programa bulaşmaya ihtiyacı yoktur. İşletim sistemlerindeki açıklardan yararlanarak yayılırlar.

Reklam Yazılımı (Adware) Nedir?

Gizli mi Güvenli mi Adware Reklam Yazılımı

Genel olarak Adware, herhangi bir program çalışırken reklam açan yazılımdır. Adware internette gezerken otomatik olarak bilgisayarınıza inebilir ve pop-up pencereleri ile görüntülenebilir. Kullanıcıları oldukça rahatsız eden Adware tipi uygulamalar çoğunlukla şirketlerce reklam amaçlı olarak kullanılırlar.

Casus Yazılım (Spyware) Nedir?

Gizli mi Güvenli mi Casus Yazılım Spyware

Casus yazılım, kullanıcının izniyle veya izni dışında bilgisayara yüklenen ve kullanıcı, (önrneğin webde gezdiği sayfalar, vb.) ya da bilgisayar hakkında bilgi toplayıp bunları uzaktaki bir kullanıcıya gönderen bir program türüdür. Ayrıca bilgisayara zararlı yazılımlar indirip yükleyebilir. Adware gibi çalışır ama çoğunlukla kullanıcı başka bir program yüklerken onun bilgisi dışında, gizli bir biçimde yüklenir.

Spam Nedir?

Aynı mesajdan çok sayıda göndererek bir mail adresini, forumu vb. boğmaya spam yapmak adı veriliyor. Spamların çoğu reklam amaçlı oluyor ve kullanıcıların isteği dışında posta adreslerine gönderiliyor.

Tracking Cookie Nedir?

Cookie yani çerezler internette gezdiğiniz siteler vb. ile ilgili veri barındıran basit metin dosyalarıdır ve bilgisayarınızda çerez (cookies) klasöründe bulunurlar.

Pek çok site de ziyaretçileri hakkında bilgi almak için çerezleri kullanırlar. Örneğin bir sitede ankette oy kullandığınız ve her kullanıcının bir oy kullanma hakkı var. Bu web sitesi çerez bilgilerinizi kontrol ederek sizin ikinci defa oy kullanmanıza engel olabilir. Ancak çerezleri kötü niyetli kişiler de kullanabilir.

Trackingcookie adı verilen bu çerez türü bulaştığı bilgisayarda internette yapılan tüm işlemlerin, gezilen sayfaların kaydını tutar. Hackerlar bu şekilde kredi kartı ve banka hesap bilgilerine ulaşabilirler.


SİBER TUZAKLARI NASIL ANLARIM AFİŞİ

Yukarıdaki tüm bilgileri bilmenize rağmen tamamen güvende sayılmazsınız. Alabileceğimiz birkaç önlem daha var. Bunları aşağıdaki afiş ile kısaca özetledik. ***

Gizli mi Güvenli mi Siber Tuzakları Nasıl Anlarım

Aşağıda bulunan Yazdır Butonuna basarak sayfayı yazdırabilir veya pdf olarak kaydedebilirsiniz.

Gizli mi Güvenli mi Ders Notu bu kadar. Konu ile ilgili ayrıntılı bilgiye 5. Sınıf – Hafta 7 – Gizli mi Güvenli mi? sayfasından ulaşabilirsiniz.

14 Comments

Bir yanıt bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.


*